اثربخشی آموزش کنترل تکانه بر حل مسئله، احساس ناکامی و کفایت اجتماعی دانش آموزان دارای اختلال رفتاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

3 دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

10.22098/jsc.2023.12531.1089

چکیده

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش کنترل تکانه بر حل مسئله، احساس ناکامی و کفایت اجتماعی نوجوانان دارای اختلال رفتاری بود. روش پژوهش تجربی از نوع آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دبیرستان شهرستان نوشهر در سالتحصیلی 96-95 بودند که تعداد آنها 2060 نفر بودند. نمونه پژوهش شامل 36 دانش‌آموز با اختلال رفتاری بودند که به صورت تصادفی ساده از میان دانش‌آموزان دارای اختلال رفتاری انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده از چک لیست تجدیدنظرشده مشکلات رفتاری، فرم کوتاه پرسشنامه حل مسئله اجتماعی، پرسشنامه احساس ناکامی و آزمون کفایت اجتماعی استفاده شده است. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد آموزش کنترل تکانه در گروه آزمایش با افزایش حل مسئله مثبت و منطقی و کاهش حل مسئله منفی، تکانشی، اجتنابی، احساس ناکامی و افزایش کفایت اجتماعی نوجوانان دارای اختلال رفتاری همراه بوده است. بحث و نتیجه گیری: آموزش مهارت کنترل تکانه به نوجوانان دارای اختلال رفتاری توانایی کنترل رفتار مخرب خویش را می‌دهد که این عمل می تواند رفتار تکانشی و مخرب آنان را کاهش داده و مهارت های صحیح حل مسئله را افزایش دهد که این به نوبه خود می تواند در بلندمدت روابط با همسالان را اصلاح کند که نهایت احساس ناکامی آنان را کاهش دهد که نتیجه آن،افزایش احساس کفایت اجتماعی آنان است. در پایان بر اساس یافته‌های این پژوهش پیشنهاد می‌شود که اثربخشی آموزش کنترل تکانه بر سایر مشکلات بین فردی و تحصیلی و نوجوانان بررسی شود.

کلیدواژه‌ها